یادگیری، یادسپاری و یادآوری

یادگیری، یادسپاری و یادآوری هرکدام یکی از عناصر مهم در زمان درس خواندن و یادگیری مطالب جدید هستند. اما این کلمات دقیقا چه معنی‌ای دارند و چگونه می‌توان آن‌های را پرورش داد؟

یادگیری چیست؟

یادگیری حاصل زندگی علمی و تجربی ماست و منجر به یادسپاری آموخته‌های ما و درنهایت یادآوری آن‌ها در موقعیت‌هایی که به آن‌ها احتیاج داریم می‌شود. یادگرفتن یک مهارت است که ما می‌توانیم به‌دست آوریم. ولی قبل از آن باید دنبال چند جواب برای چند سوال بگردیم. اول اینکه چه چیزی را می‌خواهیم یاد بگیریم؟ وضعیت و شرایط ما برای یادگرفتن به چه صورت است؟ آیا به روش‌های یادگیری آشنایی داریم؟ و در آخر اینکه، باید با چه گروهی برای یادگرفتن، مشارکت کنیم؟

برای یادگرفتن، چندین عامل، مهم و موثر هستند. اول اینکه ما آمادگی یادگیری داشته باشیم و هدف و مقصد خودمان از یادگیری را از پیش تعیین کنیم. فراموش نکنید که انگیزه‌ی شروع و ادامه‌ی راه را باید در خودمان تقویت کنیم. محیط و شرایطی که در آن قرار گرفتیم؛ یعنی سیستم آموزشی و روش تدریس، بسیار برای یادگیری ما لازم است. تکرار و تمرین مداوم را هرگز فراموش نکنید زیرا از ملزومات مهم یادگیری به‌حساب می‌آید.

در حالت کلی، یادگیری هم احتیاج به شناخت و هم احتیاج به یک محرک مثل تشویق برای ادامه‌ی کار یا تنبیه برای کنترل کار دارد. مهم این است که مطلب باید در ذهن ما یک اثر عمیق داشته باشید تا برای یادگیری، دقت و توجه لازم را داشته باشیم. وقتی در مرحله‌ی یادگیری مطالب و دروس هستید؛ ورزش، تغذیه و استراحت نباید فراموش شود. وقتی که همه‌ی شرایط فراهم بود، شما شروع به مطالعه و دریافت اطلاعات خواهد کرد و یادگیری اتفاق خواهد افتاد.

یادسپاری چیست؟

بعد از یادگیری، وارد مرحله‌ی یادسپاری خواهید شد. وقتی مطالب مختلف را یاد بگیرید اما نتوانید آن‌ها را به‌خوبی تثبیت کنید و به یاد بیاورید؛ فایده‌ی چندانی نخواهد داشت. پس باید با تکرار و تمرین زیاد، مطالب آموخته شده را تثبیت کنید و به یاد بسپارید. در حالت کلی حداقل ۵ بار تکرار مطالب برای انتقال اطلاعات به حافظه‌ی دائم، توصیه می‌شود. البته این آمار در بین افراد مختلف با توجه به سرعت تندخوانی ممکن است متفاوت باشد. با این حال فاصله‌ی زمانی بین تکرار مطالب باید متناسب با هر فرد رعایت شود.

یادآوری چیست؟

عملی‌کردن دو مرحله‌ی قبل برای رسیدن به توانایی یادآوری مطالب در زمانی که به آن احتیاج داریم بود. حفظ و نگهداری اطلاعات، یک فرآیند عصبی‌ است. پس یادآوری هم یک فرآیند عصبی محسوب می‌شود که باید به صورت طبیعی رخ دهد تا شما اتفاقات مختلف را به‌خاطر بیاورید. یادآوری می‌تواند با دیدن، شنیدن، حس کردن، تدعی، قرینه‌های کلامی و تجربه کردن رخ دهد. نکته‌ی حائز اهمیت این است که ما نباید با فشار زیاد سعی برای به یاد آوردن بکنیم زیرا نتیجه‌ی معکوس خواهد داشت.

گاهی ممکن است دانش‌آموزان در قسمت یادآوری مطالب با مشکلاتی روبه‌رو شوند. در این حالت، مرحله‌ی یادگیری، به‌خوبی انجام نشده است و یادگیری ناقص مانده است. یعنی اطلاعات در حافظه‌ی کوتاه‌مدت به حافظه‌ی بلندمدت منتقل نشده است. یا اینکه دانش‌آموز انگیزه‌ و علاقه‌ی کافی برای مطالعه‌ی درس را نداشته است. البته ممکن است زمان خیلی زیادی از یادگیری و یادسپاری مطلب گذشته باشد و این فاصله‌ی زمانی، یادآوری را سخت‌تر خواهد کرد.

به‌خاطر داشته باشید که رعایت تمامی این نکات قطعا به شما کمک شایانی خواهد کرد و می‌تواند مسیر شما را کوتاه و موانع آن را کم کند.

علیرضا احمدی