مدیریت ذهن و راه‌های پیشرفت و بهبود قدرت یادگیری

ممکن است در زندگی با شرایطی روبه‌رو شده باشید که فکر کنید برای رسیدن به یک هدف خاص، استعداد ندارید. یا با مشکلی روبه‌رو شده باشید که اعتماد به‌نفس کافی برای حل آن مشکل را نداشته باشید. روانشناس‌ها معتقدند انسان‌ها هر زمانی که بخواهند می‌توانند همه‌چیز را یاد بگیرند. اما تنها زمانی این اتفاق خواهد افتاد که انسان‌ها، عملکرد مغز خودشان را به‌خوبی بشناسند و بتوانند ذهن را مدیریت کنند.

زمانی که سال کنکور فرا می‌رسد، خیلی از دانش‌آموزان با اشتیاق شروع به مطالعه می‌کنند. اما ممکن است در طول مسیر خودشان را با دوستانشان مقایسه کرده و گمان کنند بعضی از آنان از او باهوش‌تر هستند یا استعداد بیشتری دارند. یا حتی تحت تاثیر حرف اطرافیان قرار بگیرند که استعداد کافی ندارند و دچار استرس و اضطراب شوند. این موضوع باعث ترس از یادگیری می‌شود و بر توانایی بادگیری آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد و آن‌ها سرافکنده‌تر می‌کند. ممکن است بعضی از این حرف‌ها، نژادپرستانه یا جنسی‌گرایانه باشد که ما شنیدیم که می‌گویند “پسرها در ریاضی موفق‌تر هستند اما آیا استعداد وابسته به جنسیت است؟!
ما باید نسبت به توانایی‌ ذهنی خودمان آگاهی بیشتری پیدا کنیم و سعی کنیم تکنیک‌های مدیریت ذهن را برای یادگیری بهتر، عملی کنیم. اما مدیریت ذهن دقیقاً به چه معناست؟

نکات مهم در مسیر مدیریت ذهن

در مسیر مدیریت ذهن لازم است نکات مختلفی را بدانید.

عوامل محیطی و فیزیکی موثر در مدیریت ذهن و یادگیری

مغز ما همیشه در حال تغییر است. وقتی یک مطلب جدید را یاد می‌گیریم، مغز ما مسیرهای عصبی را می‌سازد و آن را دنبال می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که اگر ما آموزش مناسب دریافت کنیم، حتی اگر مغز ما در بعضی از مسائل دچار ناتوانی در یادگیری شود، به مرور تقویت خواهد شد. کلیت این موضوع مربوط به نظام آموزشی است که چطور دانش‌آموزان با توجه به توانایی‌های خودشان در کنار هم قرار بگیرند و بتوانند این قابلیت‌ها را تقویت کنند. موضوعی که متاسفانه بعضی از مدارس، دانش‌آموزان را بر اساس قابلیت‌های مطالعاتی و درسی در گروه‌های مختلف قرار می‌دهند. این موضوع بزرگ‌ترین ضربه‌ها را به دانش‌آموزان در مسیر یادگیری وارد می‌کند.

تاثیر شکست و نحوه‌ی برخورد با آن

در مسیر مدیریت ذهن یاد بگیرید که شکست‌هایتان را قبول کنید. خیلی از معلم‌ها و دانش‌آموزان گمان می‌کنند صرفاً نوشتنِ جواب درست در برگه‌ی آزمون نشانه‌ی یادگیری به‌طور کامل است. وقتی با یک مسئله‌ی دشوار در حال کلنجار هستید و می‌خواهید آن را حل کنید. تلاش می‌کنید که به‌دنبال راه حل‌های بهتر بگردید و دانش و اطلاعات خود را افزایش دهید. این پیگیری نشان می‌دهد که مشکل یا مسئله، بزرگ‌تر از توانایی‌های شماست. اما با تلاش و پشتکاری که برای حل سوال نشان دادید این موضوع به شما کمک خواهد کرد تا به مدیریت ذهن برسید و برای حل مسائل و مشکلات دیگر بیشتر تمرکز کنید و یادگیری خودتان را تقویت کنید. حقیقتاً تمرینِ چیزی که شما به آن تسلط دارید مانع پیشرفت است. چون به شما چیزی یاد نخواهد داد و فقط تکرار مکررات است.

حال اگر در حل مشکل شکست خوردید و نتوانستید به جواب برسید؛ باز هم شجاعت داشتید و با مشکل روبه‌رو شدید. همین موضوع یعنی جرأت داشتن در مقابله با مشکلات، باعث شده شما چیز جدیدی یاد بگیرید. از شکست خوردن نترسید. همچنین اگر معلم‌ یا اطرافیان هم باعث تشویق شما بشوند و به شما اعتماد به نفس بدهند؛ حس مبارزه‌طلب و پذیرفتن واقعیت‌ها و شکست‌ها در شما بیشتر خواهد شد.

اصلاح اشتباهات و باورهای غلط

باورهای غلط و اشتباهی که درباره‌ی خودتان دارید را عوض کنید تا ذهن شما، از قوانین جدید و درست پیروی کند. متاسفانه خیلی از دانش‌آموزان این باور را درباره‌ی خودشان دارند که موفقیت آن‌ها در مدرسه یا کنکور، وابسته به هوش یا استعداد ذاتی است تا تلاش و پشتکار. همین موضوع روی یادگیری آنان تاثیر منفی می‌گذارد و انگیزه‌ی آن‌ها را برای ادامه دادن کم می‌کند.

شاید شما برای پرورش ذهن و قدرت یادگیری خودتان بسیار تلاش کنید که بسیار مهم است. اما بدانید ک در مسیر یادگیری، فقط یک راه وجود ندارد. اینکه بتوانید برای یادگیری بهتر و موثرتر راه‌های مختلفی را امتحان کنید باعث می‌شود قسمت‌های مختلف مغز شما درگیر شوند و با هم ارتباط برقرار کنند و یادگیری و مدیریت ذهن شما بسیار بهتری داشته باشید. پس هیچ‌وقت نترسید و راه‌ها و تکنیک‌های مخنلفی را برای یادگیری انجام دهید. چون علاوه بر مدیریت ذهن، باعث تنوع در آموزش برای شما می‌شود و فرآیند یادگیری را خسته‌کننده نمی‌کند.

در مسیر یادگیری و مدیریت ذهن تلاش کنید که به صورت گروهی فعالیت کنید. در گروه، دانش‌آموزان بخشی از کار و یا مشکل را به عهده می‌گیرند، درباره‌ش فکر می‌کنند و ایده می‌دهند. همین موضوع باعث می‌شود که یادگیری بهتر رخ دهد و همه‌ی اعضای گروه به همه‌ی جنبه‌های این مشکل یا سوال فکر کنند. پس فرآیند با سرعت بهتری پیش می‌رود و همه‌ی احتمالات برای رسیدن به راه حل یا جواب بررسی می‌شود.
مدیریت ذهن به سرعت اتفاق نمی‎افتاد. شما باید با تمرین کردن به این سطح از مهارت و تسلط برسید تا در شرایط مختلف بتوانید ذهن را مدیریت کنید.

علیرضا احمدی