برای شروع کردن دنبال انگیزه نگردید! چطور از بی انگیزگی عبور کنیم؟

در کلاس درس بعضی همیشه با اشتیاق و دقت به درس گوش می‌دهند و نکته برداری می‌کنند، بعضی هم برعکس؛ هیچ علاقه و رغبتی به درس ندارند. اگر هم از آن‌ها بپرسید چرا به درس دقت نمی‌کنند؟ به شما خواهند گفت: انگیزه ندارم.

انگیزه چیست؟

انگیزه‌ نیرویی است که باعث شروع، پیشبرد و در نهایت تمام کردن فعالیت‌ها می‌شود. بدون انگیزه، شما میل به انجام هیچ کاری را ندارید؛ چه خوردن یک لیوان آب باشد و چه درس خواندن برای کنکور. بی انگیزگی می‌تواند شروع درس خواندن را بسیار سخت کند و علاوه بر آن، از دست رفتن انگیزه در میانه‌ی راه، از عوامل شکست دانش‌آموزان در کنکور است.

به طور کلی دو نوع عامل برای انگیزه وجود دارد:

• عوامل درونی
  • این عوامل کاملاً فارغ از فشارهای خارجی هستند. افرادی که خود عمل درس خواندن را دوست دارند، دارای انگیزه‌های درونی هستند. پس برای درس خواندن، این عبارت معروف را از یاد نبرید: «به جای پیدا کردن کاری که از آن لذت می‌برید، یاد بگیرید از کاری که انجام می‌دهید، لذت ببرید.»
• عوامل بیرونی
  • برای کسانی که عاشق درس خواندن نیستند، این عوامل باعث انگیزه می‌شوند. عواملی مثل میل به موفقیت، فشارهای خانواده، تلاش برای همراهی با دوستان، درس خواندن در رشته و دانشگاه به خصوص و…

عوامل درونی همیشه قوی‌تر هستند چون درون شخصیت فرد ریشه دارند و نیاز به تغذیه‌ی خارجی ندارند. سعی کنید عمل درس خواندن را برای خود جذاب کنید تا این انگیزه در شما ایجاد شود. در مقابل عوامل بیرونی، که تعدادشان در سال کنکور کم هم نیست، از نظر روانشناسی به سه عامل برای اثر گذاری نیاز دارند:

• ایمان به این موضوع که تلاش بیشتر، باعث گرفتن نتایج بهتر می‌شود.
• ایمان به این که تلاش بیشتر، بی پاسخ نمی‌ماند و پاداش داده می‌شود.
• علاقه به پاداشی که دریافت خواهد شد.

به زبان ساده، شما باید بدانید که اگر درس بخوانید، موفق خواهید شد و پاداشی را که دوست دارید، دریافت خواهید کرد. پس برای بهتر درس خواندن، ابتدا باید هدف داشته باشید. حالا که انگیزه را شناختید، وقتش رسیده که هدف گذاری را یاد بگیرید.

چرا کارها را پشت گوش می‌اندازیم؟

برای ما بسیار پیش آمده که هدفی را تعیین کنیم ولی در نهایت خیلی زود از پیگیری آن دست بکشیم. دلایل زیر می‌توانند باعث عقب انداختن کارها و فراموش کردن اهداف شوند:

• فرار از احساس ناراحتی: سخت بودن مبحث یا بی علاقگی به آن و سر رفتن حوصله باعث می‌شوند تا برای فرار از احساس ناراحتی و کلافگی، آن ها را انجام ندهیم.
• شک داشتن به خود و کمبود اعتماد به نفس: وقتی تصور می‌کنید که از پس کاری برنمی‌آیید، ممکن است تصمیم بگیرید تلاش نکردن بهتر از تلاش و شکست خوردن است. طرز فکری اشتباه که از کمبود اعتماد به نفس و ترس از شکست نشأت می‌گیرد.
• داشتن اهداف و مسئولیت‌های بیش از حد توان: وقتی تعداد اهدافی که برای خود تعیین کرده‌اید و مسئلویت‌هایی که بر گردن گرفته‌اید از حد توانتان خارج باشد، انگیزه‌ی خود را برای انجام آن‌ها از دست می‌دهید.
• کمبود تعهد به هدف: وقتی علاقه و میلی برای انجام کاری را نداشته باشید و فقط از سر مسئولیت انجامش بدهید، معمولاً تعهد لازمه برای به اتمام رساندن آن را ندارید.
• مشکلات روحی: گاهی اوقات افسردگی یا دیگر مشکلات روحی، می‌توانند علت کمبود انگیزه‌ی شما باشند.

چطور هدف تعیین کنیم و به آن متعهد باشیم؟

شکست در رسیدن به اهداف اغلب به خاطر تعیین اهداف اشتباه است. در تعیین اهداف، نکات زیر را فراموش نکنید:

• اهداف خود را به یک ارزش متصل کنید: اینگونه انگیزه‌های درونی و بیرونی خود را به هم پیوند داده‌اید.
• موفقیت‌های گذشته‌ی خود را یادآوری کنید: موفقیت‌های گذشته به ما نشان می‌دهند که توانایی انجام کارهای سخت را داریم.
• با اهداف کوچک تر شروع کنید: اهداف کوچکتر زودتر به نتیجه می‌رسند و موفقیت در آن‌ها انگیزه‌ی شما را افبزایش می‌دهد.
• مثبت فکر کنید: اهداف خود را منفی بافانه انتخاب نکنید. سعی کنید در بیان اهدافتان جملات مثبت و امید بخش استفاده کنید.
• اهداف آموزش محور را جایگزین اهداف فعالیت محور کنید: به جای امروز دو ساعت ریاضی می‌خوانم، بگویید امروز یک مبحث ریاضی را یاد می‌گیرم.

چگونه ناامید نشویم و در نیمه‌ی راه جا نزنیم؟

بسیاری از افراد در ابتدا انگیزه‌ی زیادی دارند ولی رفته رفته آن را از دست می‌دهند. رعایت بعضی نکات، به ما کمک می‌کنند تا انگیزه‌ی اولیه را از دست ندهیم:

• تظاهر به داشتن انگیزه کنید. کارهایی را انجام بدهید که اگر انگیزه داشتید، انجام می‌دادید. در بسیاری از موارد انجام کار، خودش ایجاد انگیزه می‌کند.
• دلایلی برای انجام آن بیاورید. گاهی اوقات باید اول از همه، خودش را قانع کند. اگر مدام خود را در حال دلیل تراشی برای انجام ندادن کارها می‌بینید، سعی کنید دلیل‌هایتان برای انجامشان را مرور کنید.
• با خود مهربان باشید. همان قدر که مثبت اندیشی در انتخاب اهداف اهمیت دارد، در تعهد به آن‌ها هم دارد. به علاوه با سرزنش کردن خود و بر خود سخت گرفتن، سلامت روحی خودتان را به خطر می‌اندازید. خود را سرزنش نکنید.
• از قانون ده دقیقه استفاده کنید. به خود بگویید تنها ده دقیقه آن را انجام می‌دهم و بعد اگر دوست نداشتم، کنارش می‌گذارم. اغلب بعد از ده دقیقه انجام آن، ادامه دادنش کار آسانی است.
• ورزش کنید. مهم نیست چه ورزشی انجام می‌دهید. می‌توانید به پیاده روی بروید یا در خانه ورزش‌های هوازی تمرین کنید. ورزش کردن انسان را به وجد می‌آورد و او را از احساس رکود و خستگی، نجات می‌دهد.
• از دوستان خود کمک بگیرید. داشتن همراه معمولاً روش خوبی برای حفظ انگیزه است. موفقیت او شما را هم وادار به تلاش بیشتر می‌کند و هروقت او را تشویق به ادامه دادن می‌کنید، خودتان هم انگیزه‌ی بیشتری می‌یابید. نکته‌ی مهم این است که با دوستان همتراز با خود یا قوی تر از خود درس بخوانید. اگر خودتان انگیزه‌ی لازم را نداشته باشید، تلاش برای کمک به افراد ضعیف تر، کار به جایی نمی‌برد.

منبع: چه کار کنیم تا انگیزه‌ی خود را حفظ کنیم.

انتشارات کاپ